Inleiding
Het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap (VAPH) en het Agentschap Opgroeien erkent zogenaamde 'multidisciplinaire teams' (MDT). Dat zijn diensten die personen met een (vermoeden van) handicap bijstaan bij de aanvraag voor ondersteuning bij het VAPH.
U kan bij een MDT terecht voor de volgende vormen van ondersteuning:
- Persoonsvolgend Budget (PVB)
- Individuele Materiële Bijstand (IMB - hulpmiddelen en woningaanpassingen)
- Persoonlijk Assistentiebudget (PAB minderjarigen)
- Zorg In Natura (ZIN minderjarigen)
Niet elk MDT biedt dezelfde of alle ondersteuning, voor een overzicht van het aanbod van elk MDT kunt u terecht op onze MDT-kaart of op de website van het VAPH.
Wat is een multidisciplinair team?
Niet iedere organisatie kan een aanvraag bij het VAPH starten. Hiervoor erkent het VAPH een aantal diensten als multidisciplinair team (MDT). Deze teams bestaan steeds uit minstens:
- een arts;
- een master psychologie of pedagogische wetenschappen;
- een bachelor sociaal agogisch werk (geen graduaat) of sociale verpleegkunde;
- een hulpmiddelendeskundige (specifiek voor het aanvragen van hulpmiddelen).
De multidisciplinaire teams zijn geen op zichzelf staande organisaties, maar maken deel uit van een grotere organisatie. Dat kunnen verschillende organisaties zijn:
- Dienst maatschappelijk werk van het ziekenfonds
- Revalidatiecentra
- Consultatiebureaus
- Centra voor Ontwikkelingsstoornissen
- Centra voor Leerlingenbegeleiding
- Observatie- en Behandelingscentra
- K-diensten
- Centra Geestelijke Gezondheidszorg
- Onthaal-, oriëntatie- en observatiecentra.
Deze centra kunnen bij het VAPH een erkenning als MDT aanvragen. Niet ieder centrum heeft deze erkenning of vraagt die aan. Het is dus niet zo dat al deze diensten standaard een erkend MDT zijn. MDT’s zijn diensten die onafhankelijk van het zorgaanbod werken en objectief advies garanderen.
Elk MDT heeft zijn eigen specialisatie. Sommige teams richten zich enkel op volwassenen, sommige enkel op kinderen en weer andere op beiden. Sommige teams zijn gespecialiseerd in vragen voor begeleiding of opvang voor minderjarigen (Zorg/PAB), het aanvragen van een persoonsvolgend budget voor meerderjarigen (PVB) of voor hulpmiddelen (IMB of Individuele Materiële Bijstand) voor minder- en of meerderjarigen. Een beperkt aantal teams is bovendien gespecialiseerd in specifieke handicaps. Een persoon met een (vermoeden van) handicap kan zelf zijn MDT kiezen. Indien een bepaald MDT wordt aangesproken, is het belangrijk om samen met hen te bekijken of zij het best geplaatst zijn om de procedure te starten. Eventueel zal het team de persoon met een (vermoeden van) handicap doorverwijzen naar een ander indien zij zelf niet de juiste ondersteuning kunnen bieden.
Wie komt in aanmerking voor steun door het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap (VAPH)?
Om in aanmerking te kunnen komen moet u voldoen aan enkele voorwaarden. In het kort:
- U moet erkend worden door het VAPH als persoon met een handicap.
- U moet jonger zijn dan 65 jaar op het moment dat u de eerste keer ondersteuning vraagt aan het VAPH.
- U moet in Vlaanderen of het Brussels Hoofdstedelijk Gewest wonen.
Meer gedetailleerde info over die voorwaarden vindt u op de pagina Voorwaarden.
Het VAPH omschrijft een handicap als:
Elk langdurig en belangrijk participatieprobleem van een persoon dat te wijten is aan het samenspel tussen functiestoornissen van mentale, psychische, lichamelijke of zintuiglijke aard, beperkingen bij het uitvoeren van activiteiten en persoonlijke en externe factoren.
De VAPH-definitie vertoont een duidelijke relatie met internationale definities, ook met de definitie in de nieuwe ICF (International Classification of Functioning, Disability and Health), gepubliceerd door de Wereldgezondheidsorganisatie (WGO).
Voldoet u niet aan die voorwaarden, dan kunt u altijd informeren bij het VAPH of voor uw specifieke situatie een uitzondering mogelijk is.
Aangezien het niet mogelijk is om zomaar te zeggen wie wel of niet in aanmerking kan komen voor ondersteuning van het VAPH, bent u best zich te richten tot een erkend MDT. Op onze MDT-kaart of op de website van het VAPH vindt u een MDT in uw buurt.
Het is de Vlaamse Toeleidingscommissie (VTC) en, bij vraag tot heroverweging, de heroverwegingscommissie (HOC) die beslist of iemand aan alle voorwaarden voldoet.
Hoe verloopt de procedure voor aanvraag van steun door het VAPH?
Aanvraag IMB
Aanvraagprocedure voor meerderjarigen
Eerst aanvragen, dan pas aankopen: Als u een tegemoetkoming voor hulpmiddelen of aanpassingen aanvraagt, is het heel belangrijk dat u eerst uw aanvraag indient en pas daarna tot de aankoop van het hulpmiddel of de aanpassing overgaat. Aankopen zonder beslissing zijn steeds op eigen risico.
Voor een eerste aanvraag gaat het VAPH 1 jaar terug voor facturen, beginnend op de dag dat het VAPH het formulier Aanvraag hulpmiddelen en aanpassingen ontvangen heeft. Voor tweede en volgende aanvragen gaat het VAPH slechts 1 maand terug tot de 1e dag van die maand (als je bv. een aanvraag doet op 14-07, laat het VAPH enkel facturen die op of na 01-06 zijn opgemaakt).
Als u een tegemoetkoming voor hulpmiddelen of aanpassingen of voor huurpakketten bij een snel degeneratieve aandoening aanvraagt aan het VAPH, dan onderneemt u volgende stappen:
- U vult het formulier ‘Aanvraag hulpmiddelen en aanpassingen’ in en bezorgt het aan het VAPH
Op het formulier Aanvraag hulpmiddelen en aanpassingen vermeldt u de ondersteuning die u aan het VAPH vraagt. U ondertekent het formulier en stuurt het op naar het kantoor van het VAPH in uw provincie.
- U neemt zo snel mogelijk contact op met een multidisciplinair team dat gespecialiseerd is in hulpmiddelen of in huurhulpmiddelen bij snel degeneratieve aandoeningen
Samen met u gaat het multidisciplinair team na welke behoeften u hebt aan hulpmiddelen en aanpassingen. Het team maakt een verslag op waarin het uw aanvraag voor hulpmiddelen en aanpassingen (en eventueel handicap) motiveert en bezorgt dat verslag aan het VAPH.
Voor aanvragen voor huurpakketten voor communicatie, computerbediening en omgevingsbediening bij snel degeneratieve aandoeningen moet u zich wenden tot een multidisciplinair team gespecialiseerd in huurhulpmiddelen bij snel degeneratieve aandoeningen. Dat gespecialiseerd team stelt de snel degeneratieve aandoening vast, adviseert de huurpakketten die op dat moment nodig zijn en schrijft zijn advies neer in een adviesrapport. Dat adviesrapport wordt doorgestuurd naar het VAPH. U krijgt een kopie van het adviesrapport.
Tegemoetkomingen die u kunt aanvragen zonder een adviesrapport (module D)
In bepaalde situaties kunt u zelf een tegemoetkoming voor hulpmiddelen of aanpassingen aanvragen, zonder adviesrapport (module D) van een multidisciplinair team. In die situaties volstaat een gemotiveerde aanvraag, bij voorkeur aan de hand van een formulier Vereenvoudigde aanvraag van hulpmiddelen en aanpassingen. U hoeft dan ook geen aanvraagformulier hulpmiddelen en aanpassingen in te dienen. Het gaat om volgende situaties:
- U vraagt een 'eenvoudig' hulpmiddel of een 'eenvoudige' aanpassing aan. De eenvoudige hulpmiddelen of aanpassingen zijn in de refertelijst aangeduid met een sterretje (*). U kunt deze aanvraag indienen met het formulier Aanvraag van een eenvoudig hulpmiddel of een eenvoudige aanpassing.
- Een hulpmiddel of aanpassing waarvoor u in het verleden een tegemoetkoming van het VAPH kreeg, is aan vervanging toe.
Om deze aanvraag zelf te kunnen indienen, moet het nieuwe hulpmiddel dat of de nieuwe aanpassing die u wilt aankopen niet noodzakelijk exact hetzelfde zijn als hetgeen u vervangt, maar het moet wel tot dezelfde referterubriek behoren. Wanneer uw vorig hulpmiddel bijvoorbeeld een doucherolstoel of een notitietoestel met brailleweergave was, dan moet het nieuwe hulpmiddel dat ook zijn. Als u niet zeker bent of dat het geval is, dan kunt dat navragen bij uw leverancier of opzoeken in de hulpmiddelendatabank.
U kunt deze aanvraag indienen met het formulier Aanvraag tot hernieuwing van een goedgekeurd hulpmiddel of een goedgekeurde aanpassing.
Opgelet: Als u in het verleden een tegemoetkoming kreeg voor het bouwen of verbouwen van een woning en u wilt nu voor het eerst een tegemoetkoming vragen om een andere woning te bouwen of verbouwen, dan moet u altijd naar een multidisciplinair team voor het opmaken van een motivering en kunt u dit formulier niet gebruiken. - U ontving al een goedkeuring voor een hulpmiddel of een aanpassing. De geldigheidsduur van die beslissing is verlopen vooraleer u dat hulpmiddel aankocht of die aanpassing liet uitvoeren, en u wilt hetzelfde hulpmiddel toch nog aankopen of de aanpassing nog laten uitvoeren. U kunt deze aanvraag indienen met het formulier Aanvraag tot hernieuwing van een goedgekeurd hulpmiddel of een goedgekeurde aanpassing.
- U ontving al een goedkeuring voor een softwarepakket. Een upgrade van die software is noodzakelijk om de goede werking van het oorspronkelijke softwarepakket te garanderen. U kunt deze aanvraag indienen met het formulier Aanvraag van een tegemoetkoming voor een onderhoud, herstelling of overplaatsing van een hulpmiddel of aanpassing, of een upgrade van goedgekeurde software.
- U hebt nood aan een tegemoetkoming voor onderhoud of herstellingen van een hulpmiddel of aanpassing. Als in de refertelijst een tegemoetkoming voor een hulpmiddel of aanpassing bepaald wordt en u vraagt dat hulpmiddel aan, dan kent het VAPH bij een goedkeuring voor het hulpmiddel of de aanpassing ook automatisch de bijhorende tegemoetkomingen voor onderhoud en/of herstelling toe. U hoeft daarvoor geen afzonderlijke aanvraag in te dienen. Als er geen budget voor onderhoud of herstellingen goedgekeurd werd voor uw hulpmiddel, bijvoorbeeld omdat het op dat moment nog niet voorzien was in de refertelijst, of het toegekende budget voor herstellingen is ontoereikend, dan kunt u de aanvraag daarvoor zelf indienen. Dat geldt ook voor het aanvragen van een vergoeding voor herstellingen waarvoor geen tegemoetkoming voorzien is in de refertelijst. U kunt deze aanvragen indienen met het formulier Aanvraag van een tegemoetkoming voor een onderhoud, herstelling of overplaatsing van een hulpmiddel of aanpassing, of een upgrade van goedgekeurde software.
- U hebt nood aan een tegemoetkoming voor de overplaatsing van een vast geplaatst hulpmiddel of aanpassing, bijvoorbeeld naar een nieuwe auto of woning. U kunt deze aanvraag indienen met het formulier Aanvraag van een tegemoetkoming voor een onderhoud, herstelling of overplaatsing van een hulpmiddel of aanpassing, of een upgrade van goedgekeurde software.
Een vereenvoudigde aanvraag betekent niet dat u automatisch een tegemoetkoming krijgt voor het hulpmiddel of de aanpassing die u aanvraagt. Net zoals bij een andere aanvraag is uw motivering zeer belangrijk. Vermeld dus altijd alle redenen waarom de gevraagde tegemoetkoming voor u noodzakelijk is. Als het VAPH nog vragen heeft bij uw motivering, kan het bijkomende informatie opvragen of u doorverwijzen naar een multidisciplinair team om alsnog een adviesrapport op te maken.
Aanvraagprocedure voor minderjarigen
Eerst aanvragen, dan pas aankopen: Als u hulpmiddelen of aanpassingen aanvraagt, is het heel belangrijk dat u eerst uw aanvraag indient en pas daarna tot de aankoop van het hulpmiddel of de aanpassing overgaat. Aankopen zonder beslissing zijn steeds op eigen risico. Er bestaat voor een eerste aanvraag geen formulier om de datum reeds vast te leggen.
Minderjarigen die nog niet erkend zijn door het VAPH als persoon met een handicap, moeten hun eerste aanvraag voor hulpmiddelen indienen bij de intersectorale toegangspoort (ITP), een dienst van het agentschap Opgroeien van de Vlaamse overheid. Men gaat 18 maanden terug voor facturen vanaf het moment dat het dossier wordt ingediend bij de ITP.
Om de procedure op te starten, neemt u contact op met een multidisciplinair team (MDT) dat erkend is om minderjarigen te begeleiden bij hun aanvraag bij de intersectorale toegangspoort. Het team maakt een aanvraagdocument (A-document) op en bezorgt dat aan de intersectorale toegangspoort.
Minderjarigen die al erkend zijn als persoon met een handicap door het VAPH vóór 1 maart 2014 of die voor de tweede of volgende keer een tegemoetkoming voor hulpmiddelen of aanpassingen vragen, moeten geen aanvraag meer indienen via de intersectorale toegangspoort. Zij volgen dezelfde aanvraagprocedure als die voor meerderjarigen bij het VAPH.
Hoe wordt uw aanvraag beoordeeld en beslist?
Wanneer uw aanvraag voor een tegemoetkoming voor hulpmiddelen en aanpassingen ingediend werd bij de intersectorale toegangspoort (ITP), dan beslist die toegangspoort op basis van het aanvraagdocument (A-document) of u in het algemeen nood hebt aan hulpmiddelen en aanpassingen. Ze bezorgt die beslissing aan het VAPH. Het VAPH beslist dan over de toekenning van een tegemoetkoming voor de gevraagde hulpmiddelen en aanpassingen.
Als u uw aanvraag indiende bij het VAPH, dan legt het VAPH het multidisciplinair verslag voor aan de Vlaamse toeleidingscommissie (VTC). Die commissie neemt een beslissing over de hulpmiddelen en eventueel uw erkenning als persoon met een handicap indien u nog niet erkend was.
Aanvraag PVB
Een inschrijving bij het VAPH voor een Persoonsvolgend Budget verloopt in twee stappen. In de eerste stap dient u een Ondersteuningsplan Persoonsvolgend Budget (OP PVB) op te maken en in te dienen bij het VAPH, vervolgens contacteert u een multidisciplinair team (MDT) voor het opmaken van een multidisciplinair verslag. Hieronder kan u meer informatie over deze twee stappen terugvinden.
STAP 1: Ondersteuningsplan Persoonsvolgend Budget (OP PVB)
In dit plan geeft u in verschillende delen informatie over uzelf en uw huidige situatie:
- uw persoonsgegevens
- uw vraag naar ondersteuning aan het VAPH
- uw proces van vraagverheldering dat u doorlopen hebt
- informatie over de dringendheid van uw vraag
U kunt het Ondersteuningsplan Persoonsvolgend Budget (OP PVB) zelf invullen of met de hulp van familie of vrienden. U kunt ook professionele begeleiding inroepen om u te helpen bij het invullen. Dit kan via een Dienst Ondersteuningsplan (DOP), een dienst maatschappelijk werk (DMW) van het ziekenfonds, een gebruikersorganisatie, …
Het sjabloon OP PVB is digitaal beschikbaar via mijnvaph.be. U kunt uw plan zelf of via een Dienst Ondersteuningsplan (DOP) of Dienst Maatschappelijk Werk (DMW) indienen via het VAPH-loket mijnvaph.be. U kunt het document ook downloaden.
Het VAPH gaat na of uw OP PVB volledig is, of al uw mogelijkheden voor de organisatie van uw ondersteuning bekeken zijn en of uw OP PVB alle informatie bevat die nodig is om een budgetcategorie te kunnen bepalen. Als uw OP PVB niet goedgekeurd wordt, dan zal het VAPH u bijkomende informatie vragen. Indien u uw OP PVB opmaakt in samenwerking met een DOP of DMW dan wordt deze automatisch goedgekeurd (zolang aan bepaalde vormvereisten is voldaan).
Als uw OP PVB goedgekeurd wordt, laat het VAPH u dit weten en wordt er gevraagd om een multidisciplinair team (MDT) te contacteren om uw aanvraag verder af te handelen. Het is belangrijk om zo snel mogelijk, bij voorkeur binnen de twee weken, na het goedkeuren van uw OP PVB een MDT te contacteren. Het VAPH heeft een maximum termijn gesteld van vijf maanden op het doorlopen van gans het inschrijvingsproces (vanaf indienen van het OP PVB), indien u te lang wacht om een MDT te contacteren zal het voor het MDT niet mogelijk zijn om binnen deze termijn de aanvraag te kunnen vervolledigen.
STAP 2: MultiDisciplinair Verslag (MDV)
Na de goedkeuring van uw Ondersteuningsplan Persoonsvolgend Budget laat u een multidisciplinair verslag (MDV) opmaken door een multidisciplinair team (MDT) dat hiervoor door het VAPH erkend is. Dit verslag moet binnen de vijf maanden na de goedkeuring van uw ondersteuningsplan Persoonsvolgend Budget ingediend worden bij het VAPH. De opmaak van een dergelijk verslag is gratis, een MDT mag hier geen vergoeding voor vragen of aanvaarden.
In dat verslag beschrijft het MDT op een objectieve manier uw handicap en uw ondersteuningsnoden. Het MDT bepaald een Begeleids- en Permanentiewaarde aan de hand van een zorgzwaarte-instrument (ZZI) en geeft informatie over de dringendheid van uw vraag. Lees dit document aandachtig na, zodat u er zeker van bent dat de beschreven situatie volledig aan de realiteit beantwoordt. Een goede en nauwkeurig ingevulde aanvraag is zeer belangrijk, want deze dient als basis om te beslissen of u in aanmerking komt voor ondersteuning door het VAPH en in welke prioriteitengroep u terecht komt.
Hoe wordt uw vraag beoordeeld?
Op basis van de ingediende documenten wordt uw aanvraag beoordeeld. De Vlaamse toeleidingscommissie (VTC) zal oordelen of uw beperkingen voldoen aan de definitie van handicap en hoe dringend uw vraag is. U krijgt de kans om bij die beoordeling aanwezig te zijn om uw dossier toe te lichten. Op basis van de beoordeling ontvangt u een brief met daarin een voorlopige beslissing over:
- uw erkenning als persoon met een handicap (indien u nog niet erkend was)
- of u voldoet aan de voorwaarden om in aanmerking te komen voor een persoonsvolgend budget
- de toegewezen budgetcategorie
- uw prioriteitengroep
Wie komt in aanmerking voor steun bij de Intersectorale Toegangspoort (ITP)?
Soms heeft een kind/jongere langdurige, intensieve en gespecialiseerde jeugdhulp nodig, bijvoorbeeld:
- ambulante en mobiele begeleiding voor kinderen met een handicap
- schoolaanvullende of schoolvervangende dagopvang in een voorziening voor kinderen met een handicap
- een verblijf in een voorziening voor kinderen met een handicap
- persoonlijk-assistentiebudget (PAB)
- hulpmiddelen (zie aanvraagprocedure IMB - minderjarigen)
Hiervoor is een toelating nodig van de intersectorale toegangspoort. De toegangspoort maakt deel uit van het agentschap Jongerenwelzijn, een dienst van de Vlaamse overheid. De toelating gebeurt via een A-document dat wordt opgesteld door een multidisciplinair team.
Voorwaarden:
- Eerste aanvraag voor de leeftijd van 18 jaar. In sommige gevallen kan je tot 25 jaar een aanvraag doen.
- Woonachtig zijn in Vlaanderen of het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.
- Voor niet rechtstreeks toegankelijke hulp (NRTH) dient de handicap erkend te worden.
Hoe verloopt de procedure voor aanvraag van steun door ITP ?
STAP 1: De wettelijke vertegenwoordiger van het kind of jongere, een hulpverlener of de jongere zelf neemt contact op met een MDT. Het A-document (uitgebreid verslag) wordt samen ingevuld waarbij er steeds akkoord moet zijn van de wettelijke vertegenwoordigers (beide ouders of aangestelde voogd(en)). Een jongere van 12 jaar die over de cognitieve mogelijkheden beschikt van een kind van 12 jaar, moet eveneens zijn akkoord geven. Het MDT stuurt het A-doc door via het onlinesysteem INSISTO. Degene die het verslag indient wordt contactpersoon/aanmelder voor het dossier en volgt verder op.
STAP 2: Het team indicatiestelling behandelt als eerste de vraag naar hulp. Er wordt een dossierbeheerder aangesteld die de aanvraag opvolgt. Het team indicatiestelling bespreekt de aanvraag en beslist of het de juiste ondersteuning is voor dit kind/jongere.
STAP 3: Het team jeugdhulpregie behandelt het verslag dat de indicatiesteller heeft opgemaakt. Een jeugdhulpregisseur bekijkt de mogelijkheden naar open plaatsen in een voorziening. In het verslag van indicatiestelling staat welke hulp het meest geschikt is, maar niet waar men de hulp kan krijgen. Het MDT kan in zijn verslag aangeven welke voorkeursvoorziening er is. Vaak is het aantal jongeren dat hulp vraagt groter dan het aanbod, waardoor ook hier een wachtlijst ontstaat Het team jeugdhulpregie of het MDT kan beslissen om een jongere voorrang (prioriteit) te geven. De contactpersoon/aanmelder wordt gevraagd om een checklist prioritering op te maken en in te dienen. De intersectorale regionale prioriteitencommissie (iRPC) bepaalt of het kind/jongere voorrang krijgt.
Waar vindt u een MDT?
Er zijn een 200-tal MDT's in heel Vlaanderen. Op onze MDT-kaart of op de website van het VAPH vindt u een MDT in uw buurt.